Rio Tinto

Nova priča!

EPS je u 2023. godini isplatio više od 216,8 miliona evra za struju iz obnovljivih izvora.

Analizirali smo kome je otišlo najviše novca i ko su najjači igrači na ovom tržištu.

A imamo i veoma zanimljive grafikone. ️

Pročitajte https://t.co/jOl6U3tv7L

— CINS (@CINSerbia) March 7, 2024

Ovo je spot “Rio Tinto Marš sa Drine” koji smo snimili donacijama građana preko platforme Kreni - Promeni. Upravo ga premijerno puštamo ispred RTS-a.

Pogledaj ga i podeli.

Ovo je spot o borbi naroda koji je pobedio korumpiranu vlast. Borba i dalje traje do pobede!
Uprkos svim… pic.twitter.com/dkQtNdu5e6

— Kreni-Promeni (@KPromeni) April 13, 2024

One Eyed Bob wrote:Zanimalo bi me da pročitam šta je u ovom tekstu pogrešno navedeno. Nisam ni u jednom trenutku stekao utisak da je taj tviteraš "branio Rio Tinto" i pre bih rekao da je malo fah-idiotski i bez osećaja za politički trenutak branio javnost od ludizma. I verujem da nam takvi i trebaju, ne moramo svi biti culture warriors.

Takođe bih voleo da znam zašto se Ziđin, jedan distopijski entitet, ne napada sa istim žarom kao Rio Tinto.

Majevica planinsko područje čiji najviši vrh doseže 916 metara, pretežno je obraslo listopadnim drvećem i dom je brojnim vrstama životinja.

Le Monde Dimplomatique objašnjava da minerali s tog područja spadaju u strateški važne resurse za koje Evropska unija želi da smanji svoju zavisnost od trećih zemalja, posebno od Kine koja raspolaže najvećim svjetskim nalazištima rijetkih zemnih metala i najveći je izvoznik litija, koji se do sada uglavnom iskopavao iz slanih jezera Latinske Amerike.

Glavni mezimac belolistićara se sprema da da „zeleno svetlo“ kompaniji Rio Tinto, koja planira da u Srbiji otvori najveći evropski rudnik litijuma, objavio je magazin Fajnenšl tajms (FT).

Favorit glupih (SNS) i najglupljih (belolistićarsko apstinentskih) delova biračkog tela Srbije je za Fajnenšl tajms rekao da izgleda da su „nove garancije“ Rio Tinta i Evropske unije spremne da odgovore na zabrinutost Srbije da li će na lokaciji Jadar biti ispunjeni neophodni ekološki standardi, preneo je Rojters.

Serbia set to give green light to Rio Tinto lithium mine

Exploitation of one of the world’s largest deposits of the metal would boost Europe’s electric vehicle industry


Serbia is preparing to give Rio Tinto the green light to develop Europe’s largest lithium mine two years after Belgrade called off the project, paving the way for a significant boost for the continent’s electric vehicle industry.

President Aleksandar Vučić said that “new guarantees” from the Anglo-Australian miner and EU looked set to address Serbia’s concerns over whether necessary environmental standards would be met at the Jadar site in the west of the country.

In an interview with the Financial Times, Vučić indicated that he was confident he would also secure the necessary commitments from EU leaders for related investments in Serbia, such as battery manufacturing and electric vehicle production.

As long as his demands over “the whole value chain plus perfect environmental protections” were met, Vučić said, he expected business and political leaders would come to Belgrade next month for a formal announcement on the project.

“If we deliver on everything, [the mine] might be open in 2028,” he said, adding that it was projected to produce 58,000 tons of lithium per year — “enough for 17 per cent of EV production in Europe — approximately 1.1mn cars”.

He added: “I really believe this might be a game-changer for Serbia and the entire region.”

The government revoked Rio Tinto’s licences in January 2022 after protests, led by environmental groups concerned about water pollution, displacement of residents and damage to the area once the mine closed, blocked highways and bridges across Serbia.

They came at a time when Vučić, who became premier in 2014 and president three years later, was facing elections and domestic political pressure. But following municipal polls on June 2, most of which were won by Vučić’s ruling SNS party, the government appears to believe the coast is clear to proceed with the project.

The planned resurrection of the deal with Rio Tinto, and the EU’s involvement, are seen by western officials as an important signal of Serbia’s geopolitical alignment at a time when it is being courted economically and politically by China, Russia and the Gulf nations.

Serbia has been an EU candidate country for more than a decade, but the accession process has moved slowly amid concern in Brussels over issues such as the rule of law and corruption. Belgrade has also locked horns with the EU over the status of its former province Kosovo, and is one of only two European countries not to impose sanctions on Russia over Moscow’s full-scale invasion of Ukraine.

EU officials “thought that we were going to give [the mine] to the Chinese”, Vučić said. “We did not intend to do that because we promised we were going to deal with the EU.”

Vučić, who insisted he remained committed to Serbia joining the bloc, claimed that some European states had tried to undermine the Jadar deal, before coming onboard. “They were even participating in the organisation of protests here . . . I asked myself, why are they doing it? They are going to lose everything and the Chinese will take [their place].”

Europe has virtually no domestic lithium production at present and Jadar would generate enough to meet 13 per cent of the continent’s forecast demand in 2030, according to Fastmarkets, a commodities research company.

Jadar contained high-grade lithium and the mine’s deposits were large compared with others globally, said Martin Baker, senior analyst at Fastmarkets.

Siniša Mali, Serbia’s finance minister, said the project would provide a big boost to Serbia’s economy, adding between €10bn and €12bn to annual gross domestic product, which totalled €64bn in 2022. He noted that Serbia planned to ban lithium exports and said the country wanted “to build a complete value chain”.

Belgrade had always been in favour of the mine as long as it met strict environmental standards, Mali said. Its cancellation had been partly “a political decision” to avoid unrest in the run-up to elections.
Savo Manojlović, co-head of Go Change, the environmental group that led the protests in late 2021, said opponents would not give up the fight if the deal were resurrected. “We will organise to defend our ecological standards and constitutional rights,” he said.

Chad Blewitt, Rio Tinto’s managing director for the Jadar project, said that since the deal had been mothballed, Rio Tinto had run 125 sessions with the local community to win public support.

The miner, which on Thursday released a draft environmental assessment that included estimates of potential water, air and soil impacts, would be “radically transparent” in its operation of the site, he said.
Rio Tinto said it welcomed “a fact-based public dialogue”, adding that the draft assessment indicated the project could be “developed safely and comply with the highest Serbian and EU environmental standards”.

.@IAReporter has confirmed that @RioTinto submitted a notice of dispute for arbitration to the Serbian government invoking the Serbia-UK treaty & no one from the public knew. How did this threat affect the government's actions? And how do we know we're not being blackmailed now? pic.twitter.com/KMlNrzMmGP

— Bojana Novakovic (@bojnovak) June 23, 2024

25. juna krećemo iz Beograda pešice ka Gornjim Nedeljicama preko Šapca, planine Cer i Tekeriša pa sve do Loznice kada se u 19h ispred Vukovog doma organizuje veliki protest protiv iskopavanja litijuma u Srbiji.

Da li će Rio Tinto da tuži državu Srbiju na arbitraži? Naredna tri meseca su ključna
BIZNIS Autor: Jelena Bulajić 03. jul 202406:56 49


U senci nastojanja vlasti i kompanije “Rio Tinto” da aktiviraju projekat “Jadar” i protesta građana koji se protive otvaranju rudnika litijuma ostala je informacija da je ova kompanija obavestila Srbiju da će tražiti međunarodnu arbitražu. Razlog za eventualni odlazak na sud bi bila odluka naše države iz 2022. godine da stopira projekat, što bi moglo da bude označeno kao ugrožavanje prava investitora. Ukoliko se daleko od očiju javnosti i vode eventualni dogovori o vansudskom rešenju spora, kako za Nova.rs objašnjavaju stručnjaci, ključna bi mogla da budu naredna tri meseca.

Glumica i aktivistkinja Bojana Novaković, zajedno sa timom organizacije „Marš sa Drine“, obavestila je nedavno javnost da je “Rio Tinto” “podneo je Vladi Srbije obaveštenje o sporu koji se rešava putem arbitraže, u vezi sa poništenjem Prostornog plana posebne namene za projekat Jadar”.

Aktivisti se pozivaju na informaciju koju je 19. juna objavio portal „Investment arbitration reporter“ (IAReporter) da je „Rio Tinto podneo obaveštenje o sporu (na arbitražu) Vladi Srbije, u vezi sa ukidanjem projekta, takođe i ukidanjem prostornog plana, kao i da su to uradili pozivajući se na bilateralni sporazum između Srbije i Ujedinjenog Kraljevstva”. U pitanju je jedan od najpoznatijih portala u svetu koji se bavi vestima i analizama o međunarodnim sporovima između stranih investitora i suverenih država. Kako objašnjavaju stručnjaci iz ove oblasti, njihovi navodi i analize, uglavnom su tačni i provereni i u krugovima ljudi koji se bave arbitražom se uvažavaju.

Sama kompanija demantovala je saopštenje aktivistkinje Bojane Novaković, ali pritom nije pominjala analizu portala IAReporter, pa ostaje nejasno da li je i kakvo obaveštenje podneto vladi i da li se i kakvi pregovori vode.

Šta znači obaveštenje o arbitraži

Prof. dr Vladimir Pavić, redovni profesor Pravnog fakulteta BU i predsednik Beogradskog arbitražnog centra, stalne arbitražne institucije pri Udruženju za arbitražno pravo, nije želeo da komentariše same navode o tome da li je obaveštenje podneto, ali je objasnio za Nova.rs šta jedan takav potez može da znači.

“U mehanizmima međudržavnih sporazuma o zaštiti investicija obaveštenje o sporu predstavlja neophodni prethodni korak da bi se pokrenuo postupak rešavanja spora. Ovakvo se obaveštenje obično daje nakon prethodnih bezuspešnih pokušaja mirenja. Nakon davanja takvog obaveštenja počinje da teče određeni rok, istekom koga ulagač može da pokrene, po svom izboru, sudski postupak ili arbitražu, kao konačni način rešavanja spora” navodi Pavić.

Veljko Tomanović, advokat registrovan u Srbiji, Engleskoj i Velsu sa iskustvom zastupanja u međunarodnim arbitražama, kaže za Nova.rs da je obaveštenje je poslato u ime “Rio Tinta” od strane jedne od vodećih svetskih kancelarija za ovakve sporove “Freshfields Bruckhaus Deringer“.

Međudržavni ugovor Srbije i Ujedinjenog kraljevstva

Iz dostupnih informacija, kako prenosi Tomanović, može se videti da je “Rio Tinto” uputio pomenuto obaveštenje najverovatnije na osnovu člana 8. međudržavnog ugovora o zaštiti investicija između Srbije i Ujedinjenog Kraljevstva.

“Ovim i sličnim sporazumima se, najkraće rečeno, štite prava i propisuju određeni standardi tretmana stranog investitora na teritoriji zemlje gde je investicija napravljena. Kad investitor smatra da je došlo do povrede njegovih prava, onda može krenuti, u najčešćem slučaju, u arbitražni postupak, kao mogućnost poverljivog i institucionalno nezavisnog načina rešavanja njegovog zahteva prema državi” objašnjava Tomanović.

Prvi pravni korak

Dodaje da ovim obaveštenjem, investitor, preduzima prvi pravni korak protiv države.

“U skladu sa sporazumom Srbije i UK, daje se prilika obema stranama da onda u roku od tri meseca od dana obaveštenja postignu dogovor o tome gde će se spor voditi i pred kojom tačno arbitražom jer postoje tri opcije – ICSID centru Svetske Banke u Vašingtonu, ICC arbitraži, ili arbitru/tribunalu uspostavljenom prema UNCITRAL pravilima” precizira Tomanović.

Naglašava da “veliki broj investitora preferira ICSID, zbog direktne izvršivosti odluka ICSID-a bez potrebe postupka priznanja”.

Osim ovoga, prema njegovim rečima, strane se mogu dogovoriti i na primer o broju arbitara, o jeziku i sedištu arbitraže i drugim relevantnim procesnim stvarima u skladu sa arbitražom koju izaberu.

Obrisi onoga što je ključ spora

Tomanović navodi da se “u ovom obaveštenju, u praksi nalaze i obrisi toga šta je osnov za spor, kratke činjenice, kao i neki okviran pokazatelj štete koju je pretrpeo investitor, jer je investitoru ovo i prilika da pregovara sa državom o eventualnom poravnanju pre početka arbitraže”.

“Kada država primi ovo obaveštenje, ona se suočava se situacijom u kojoj prvenstveno mora da analizira takvo obaveštenje, da angažuje advokatski i savetnički tim, i da se eventualno dogovori oko nadležnog tela gde će se rešavati spor i nekim detaljima oko toga. Protekom roka od tri meseca za dogovor oko procedure investitor može pokrenuti arbitražu bez dogovora o ovim stvarima. Iz tih razloga je relevantan datum kada je obaveštenje upućeno” naglašava Tomanović.

Alternativa državnom sudstvu

Analizirajući da li je i u kojoj meri kada se pošalje takvo obaveštenje izvesno da će doći do međunarodne arbitraže i u kom periodu je moguć dogovor, profesor Pavić ističe da obaveštenje o sporu ne mora nužno da znači da će do spora doći, ali je to najčešći ishod.

„Rok koji prođe između obaveštenja i početka spora zavisi od raznih okolnosti (eventualnih pregovora, vremena koje je ulagaču potrebno da angažuje pravne zastupnike itd), ali ne može biti kraći od roka predviđenog međudržavnim investicionim sporazumom” navodi Pavić.

Govoreći o onome šta može da se očekuje tokom arbitraže profesor Pavić naglašava da mehanizmi rešavanja investicionih sporova prema međudržavnim sporazumima obično predviđaju da ulagač ima pravo da bira između nekoliko ponuđenih pravila postupaka unutar kojih će se spor rešiti i odabir koji ulagač napravi konačno obavezuje i njega i državu ulaganja.

“Arbitraža je generalna alternativa državnom sudovanju i služi za rešavanje domaćih sporova, ali i sporova koji imaju međunarodni karakter. Arbitraže su naročito popularne za rešavanje privrednih sporova jer omogućavaju da se predmet reši na brži i efikasniji način, primenom fleksibilnijih pravila postupka i od strane arbitara koje stranke biraju imajući u vidu njihov kredibilitet i stručnost” ističe profesor Pavić.

Uglavnom bez mogućnosti žalbe

Arbitraže su, kako dodaje, za razliku od sudova, po pravilu jednostepene, i nema mogućnosti da se na odluku uloži žalba.

“Izuzetak su u kontekstu investicionih arbitraža sporovi po pravilima ICSID, gde takva, doduše ograničena, mogućnost postoji. Trajanje arbitraže zavisi od mnogo faktora, a naročito od toga je li reč o jednostavnom komercijalnom sporu (gde se do konačne odluke, izjednačene sa pravosnažnom odlukom suda) dolazi za nekoliko meseci, ili o investicionom sporu, koji obično uključuje razmatranje brojnih pravnih i činjeničnih pitanja” objašnjava prof. dr Pavić i navodi da investicioni sporovi obično traju po nekoliko godina.

Advokat Tomanović podseća da ovakve investicione arbitraže nisu novina za našu državu s obzirom da u ovom trenutku postoji nekoliko investicionih arbitraža koje se vode protiv Srbije, najskorija od kojih se odnosi na spor u vezi sa uslugama naplate prevoza.

“S obzirom na medijsku propraćenost ovog slučaja, napomenuo bih da su u praksi i politička obrazloženja koja su data od nosioca najviših funkcija u zemlji jako važna jer predstavljaju dokaze o motivima i osnovama određenih mera koje su preduzete. Naravno, svaki spor ove vrste može biti predmet poravnanja ili dogovora, ali u ovom trenutku je preuranjeno govoriti da li je ovo obaveštenje platforma za već planirane pravne pregovore o ovoj stvari, ili zaista uvod u jedan od, ako su javni podaci o vrednosti projekta tačni, najvećih tužbenih zahteva s kojim se Republike Srbija sudarala u međunarodnim arbitražnim sporovima” zaključuje Tomanović.